Bánh ít lá gai

Muốn ăn bánh ít lá gai Lấy chồng Bình Định cho dài đường đi Bánh ít lá gai là một loại bánh mà người dân Bình Định, nhất là vùng nông thôn thường hay làm vào các ngày giỗ, chạp, đám tiệc. Cách làm bánh như sau: Ngâm nếp cho mềm, xay thành bột cho vào túi vải lọc (gọi là đăng bột) thật ráo nước. Dùng lá gai luộc kỹ, vớt lấy lá xắt nhỏ bỏ vào cối đá giã nát, cho bột nếp đã đăng vào cùng với đường quết cho thật nhuyễn, bắt thành từng viên bột đều nhau. Dạt mỏng viên bột cho nhân vào giữa túm lại vo tròn. Để làm nhân bánh, người ta có thể ngào dừa hoặc đậu xanh với đường cho tới để bánh khỏi chảy nước. Để cho có cái bánh có hình dáng đẹp như hình chóp nón thẳng đứng thì khâu gói bánh rất quan trọng. Dùng lá chuối xanh phơi nắng cho lá bớt giòn rồi vanh tròn xếp thành hai lớp lá để gói. Để bánh chín lột lá ra mà không dính tay, khi gói người ta thoa vào lá một chút dầu phộng. Bánh gói xong xếp bánh vào rổ rá thưa cho vào xoong to hấp cách thuỷ. Bánh ít lá gai có vị thơm ngon đặc trưng riêng mà không thể lẫn vào một loại bánh nào khác được bởi màu đen bóng đầy hấp dẫn. Thuở ấu thơ của tôi cứ đến chiều hôm trước của ngày giỗ ông nội là tôi quanh quẩn quanh bàn thờ để nhìn hai dĩa bánh ít đặt ở bàn thờ, mà mẹ tôi bảo là cúng nước hay cúng vọng gì đó. Rồi đến hôm sau là ngày giỗ chính tôi thấy cũng không thiếu bánh ít xếp ở bàn thờ. Mẹ tôi nói bánh ít tuy làm hơi tốn công một chút nhưng lại là loại bánh ngon không thể thiếu được trong ngày giỗ, nên người ta thường hay làm trước để cúng ông bà, cha mẹ, sau gởi biếu cho người đi ăn giỗ về làm quà những người cao tuổi và cháu bé trong gia đình họ. Hồi đó, lũ trẻ con chúng tôi ở quê được người lớn đi đám giỗ về cho cái bánh ít thì mừng lắm. Cầm cái bánh ít trong tay, tôi đưa lên mũi hít lấy hít để mùi thơm của bánh mà không dám ăn vì sợ hết, bởi bánh vốn đã “ ít” rồi mà ! Từ những thổ sản quê nhà như đậu xanh, đường, nếp và lá gai, người Bình Định quê tôi đã chế biến thành món bánh ít lá gai khá độc đáo mà ở những nơi khác khó có thể sánh được. Người dân ở vùng đất này cũng rất tình cảm, bánh gởi làm quà tuy ít nhưng thể hiện lòng kính người già, yêu trẻ con của họ. Ngày nay, phần lớn các gia đình ở thành phố do bận rộn công việc, mỗi khi nhà có giỗ họ lại ra chợ mua đủ loại bánh về cúng, không riêng gì bánh ít lá gai. Vả lại với công nghệ chế biến bánh kẹo hiện đại như ngày hôm nay, cùng với bánh ngoại nhập, nên bánh ít lá gai ít người làm, dễ bị rơi vào quên lãng. Dù gì đi nữa, đối với tôi, món bánh ít lá gai mộc mạc của quê nhà cũng đã một thời “vàng son”, in dấu trong tâm tưởng của nhiều người Bình Định và được nhiều người biết đến qua câu: Muốn ăn bánh ít lá gai Lấy chồng Bình Định cho dài đường đi